Λογοτεχνία... για τη Βυζαντινή Ιστορία

Ιστορικά μυθιστορήματα εμπνευσμένα από τη Βυζαντινή Ιστορία έχουν γραφτεί πολλά. Μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στις περιλήψεις κάποιων, ενδεικτικών, παρακάτω και να αποφασίσετε ποιο σας ταιριάζει περισσότερο:

ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΑΙ-ΔΗΜΗΤΡΗ

ΣΙΝΟΥ ΚΙΡΑ

Εξι νεαρά παιδιά παρακολουθούν στη Θεσσαλονίκη τη Σχολή Ξεναγών και βρίσκονται ξαφνικά μπλεγμένα σε μια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας. Κοντά στην ιστορία της πόλης που ξετυλίγεται μπροστά μας μ'έναν τρόπο εύκολο και μυθιστοριματικό, ζούμε μαζί με τα παιδιά τη ζωή τους και τους προβληματισμούς τους. (σελ. 192)

ΕΝΑΣ ΣΚΟΥΦΟΣ ΑΠΟ ΠΟΡΦΥΡΑ

ΔΟΥΚΑ ΜΑΡΩ

Πριν από χρόνια θέλησα να μάθω ποιος ήταν ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός που πολέμησε σ' Ανατολή και Δύση για να σώσει το Βυζάντιο από το χείλος του γκρεμού. Με τη σκέψη μου πάντα στην Άννα Κομνηνή, τη φίλαρχη γυναίκα, όπως την αποτύπωσε ο Καβάφης. Έπειτα με συνεπήρε η ζωή του. Ποιες γυναίκες τον αγάπησαν; Ποιος προσπαθούσε να τον δηλητηριάσει; Γιατί η θυγατέρα του, η Άννα, μισούσε έως θανάτου τον αδελφό της, συναυτοκράτορα Ιωάννη; Γιατί η γυναίκα του, η Ειρήνη Δούκα, προωθούσε τον γαμπρό της, Νικηφόρο Βρυέννιο, στον θρόνο; Ελπίδες, δάκρυα και καημοί, χαρές που εξανεμίστηκαν, οράματα που έσβησαν, αποτυχίες, μικρότητες και πάθη. (...) Πρόθεσή μου (...), να αναδείξω το αίσθημα που με ώθησε σ’ αυτό το ταξίδι, μέσα από την αφήγηση ενός άσημου παλατιανού, καθώς αποσυρμένος στη Σινώπη του Πόντου ξαναθυμάται, έμπλεος δέους, τα περασμένα... (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ) (σελ. 538)

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΣ

ΚΥΡΙΑΖΗΣ Δ. ΚΩΣΤΑΣ

Εγώ, η Αρετή, η κόρη του Καπετάνω Μιχαήλ Σκυλίτζη, πριν κλείσω τα κουρασμένα από τα χρόνια μάτια μου, υπαγορεύω τούτη τη γραφή στο γέροντα γραμματικό μου. Ο καλός μου, ο άνθρωπος που αγάπησα όσο κανένα στον κόσμο τούτο, ο ακριβός μου, εκείνος που του χάρισα ολόκληρη τη ζωή μου, τα φλογισμένα νιάτα μου, τα ήρεμα γεράματά μου, δεν υπάρχει πια. Πέθανε στην αγκαλιά μου και τα τελευταία λόγια του, αλίμονο, δεν ήτανε για μένα. Πέθανε όταν λογάριαζε να κινήση καινούργια εκστρατεία, όταν, περασμένος πια στην ηλικία, μ' άσπρα γένεια και μαλλιά, αντί να χαίρεται τα γλυκά γεράματά του, ήθελε πάλι να πολεμήση, ήθελε πάλι να οδηγήση τον ανίκητο στρατό του ενάντια στους εχθρούς μας. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ) (σελ. 532)

ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ 

ΔΕΛΤΑ Σ. ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Φαίνεται να γνωρίζει καλά η Πηνελόπη Δέλτα πώς να κεντρίσει, μέσω της δράσης και της πλοκής, την περιέργεια του μικρού αναγνώστη, να τον κερδίσει συγκινησιακά και να διεγείρει τη φαντασία του. Υποδειγματική, ομηρική θα έλεγα, η διάθεση με την οποία ανυψώνει, χωρίς διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες και Βουλγάρους, την αγάπη για την πατρίδα, την αυτοθυσία, τη γενναιότητα, την τόλμη, την πίστη στον Χριστό αλλά και την πίστη στον άνθρωπο.
Συμπυκνώνει αβίαστα τον χρόνο στη ροή της αφήγησης και κλιμακώνει πειστικά την ένταση, καθώς οι νεαροί ήρωές της, τα τρία κατατρεγμένα Ελληνόπουλα, μέσα από τη δοκιμασία τους στη φιλία, τον έρωτα, την αγάπη, παρεξηγήσεις και περιπετειώδεις αναγνωρίσεις, σφυρηλατούν τον χαρακτήρα τους, ενηλικιώνονται πνευματικά, διαφοροποιούνται και ωριμάζουν, με την ανιδιοτελή πάντα αφοσίωσή τους προς την πατρίδα κυρίαρχη στον πυρήνα της προσωπικότητάς τους. (ΜΑΡΩ ΔΟΥΚΑ, από το επίμετρο του βιβλίου)

Το μυθιστόρημα "Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου" (1911) αποτελεί μυθιστορηματική ανάπλαση των μακρόχρονων αγώνων του βυζαντινού αυτοκράτορα Βασιλείου Β' (957-1025) στη χερσόνησο του Αίμου.
Η παρούσα νέα, συμπληρωμένη έκδοση περιλαμβάνει επίμετρο της συγγραφέως Μάρως Δούκα και χρονολόγιο του Αλ. Π. Ζάννα (επιμελητή του έργου της Π. Σ. Δέλτα), το οποίο μνημονεύει τα σημαντικά γεγονότα της ζωής της Πηνελόπης Δέλτα, καθώς και γεγονότα της πολιτικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής στην Ελλάδα και τον κόσμο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) (σελ. 480)

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

ΔΕΛΤΑ Σ. ΠΗΝΕΛΟΠΗ

Η πλοκή του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται στη βυζαντινή εποχή, και συγκεκριμένα τον 10ο αιώνα. Είναι η ιστορία δύο νέων, του Ασώτη Ταρωνίτη και του Αλέξιου Αργυρού, τους οποίους αιχμαλωτίζουν οι Βούλγαροι όταν καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη το 995. [...]
Το "Για την Πατρίδα" είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Δέλτα. [...] Το ενδιαφέρον της για τη συγγραφή ήταν στενά συνυφασμένο με αυτό που η ίδια αντιλαμβανόταν ως ανάγκη για τη διαπαιδαγώγηση των Ελληνοπαίδων. Διακηρυγμένος στόχος της παρέμεινε ως το τέλος της ζωής της να ξυπνήσει "στα Ελληνόπαιδα [...] όμορφα και μεγάλα ιδανικά". Είναι, από αυτήν την άποψη, χαρακτηριστικοί οι δύο άξονες γύρω από τους οποίους στρέφεται το μυθιστόρημά της. Ο ένας είναι η φιλοπατρία και ο άλλος τα ευγενή αισθήματα που συνδέουν τους κεντρικούς ήρωες: η άδολη φιλία των δύο αγοριών και ο μέχρι αυτοθυσίας έρωτας των νεαρών ζευγαριών, της Μιροσλάβας και του Ασώτη, του Αλέξιου και της Θέκλας. [...]
Το "Για την Πατρίδα" γνώρισε ευμενή υποδοχή. [...] Οι επιστολές που της στέλνουν ο Αλ. Πάλλης, ο Κ. Παλαμάς, ο Αργ. Εφταλιώτης, ο Μ. Τριανταφυλλίδης και ο Αλ. Δελμούζος είναι εγκωμιαστικές, αναγνωρίζοντας τη δύναμη της πλοκής, την ακρίβεια των γεγονότων και το πατριωτικό της αίσθημα. [...]
Σήμερα, εκατό χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, [...] το "Για την Πατρίδα" διαβάζεται ακόμη ευχάριστα. Και αυτό γιατί είναι, όπως και όλα τα άλλα μυθιστορήματα της Δέλτα, ένα συνοπτικό μάθημα ιστορίας». (Τόνια Κιουσοπούλου, από το επίμετρο του βιβλίου)

Η παρούσα νέα, συμπληρωμένη έκδοση περιλαμβάνει επίμετρο της Τόνιας Κιουσοπούλου (καθηγήτριας της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης) και χρονολόγιο του Αλ. Π. Ζάννα (επιμελητή του έργου της Π. Σ. Δέλτα), το οποίο μνημονεύει τα σημαντικά γεγονότα της ζωής της Πηνελόπης Δέλτα, καθώς και παράλληλα γεγονότα της πολιτικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής στην Ελλάδα και τον κόσμο. (σελ. 188)

Η ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΩΝ ΣΠΑΘΙΩΝ

ΛΑΜΠΑΡΔΗΣ Γ. ΠΑΣΧΑΛΗΣ

Η "Κοιλάδα των Σπαθιών" είναι ένα μυθιστόρημα που επιχειρεί να φωτίσει την πιο κρίσιμη στιγμή που γνώρισε η βυζαντινή ιστορία. Ένα ψυχογράφημα της ελληνικής φυλής, με τις αρετές και τις αδυναμίες της, τα ελαττώματα όλων των καιρών. Οι ήρωές του είναι φιλόσοφοι μαζί και πολεμιστές. Επιδιώκουν να εφαρμόσουν την Πολιτεία του Πλάτωνα στη δομή της Αυτοκρατορίας. Ενδέκατος αιώνας, εποχή ακμής για τα γράμματα, εποχή των ύστερων φιλοσόφων, των μεγάλων συγκρούσεων, των μεγάλων ανατροπών. Εποχή γεμάτη θρύλους, απ' όπου ανασύρεται και το έπος του Διγενή Ακρίτα. Ο κεντρικός ήρωας Νεόφυτος Μανιάκης, γόνος μεγάλης οικογένειας της Καππαδοκίας, είναι η προσωποποίηση της αντίστασης στα ανατολικά σύνορα. (. . .) (σελ. 496)

Ελευθέριος Βενιζέλος

Η συνθήκη των Σεβρών

Το Γαλεριανό Συγκρότημα της Θεσσαλονίκης

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης που έχει γίνει παράδοση για την πόλη μας, το Open House, το σχολείο μας θα ξεναγηθεί στην αψιδωτή αίθουσα του Γαλεριανού Συγκροτήματος. Η αίθουσα αυτή είναι ορατή για όποιον περνάει από τον πεζόδρομο της Δημητρίου Γούναρη, ωστόσο καλά κρυμμένη με την ομίχλη της άγνοιας για τις αρχαιότητες της πόλης. Πληροφορίες για αυτή μπορείτε να βρείτε εδώ, ενώ εξαιρετικά διαφωτιστική είναι η ιστοσελίδα που είναι αφιερωμένη σε αυτή.

Πολύ διαφωτιστική είναι η εικονική περιήγηση που επιμελήθηκε το Υπουργείο Πολιτισμού:





Πιο αναλυτικό και λίγο μεγαλύτερο σε διάρκεια είναι το παρακάτω:

Έμφυλες σχέσεις και μέσα κοινωνικής δικτύωσης: τα παιδιά ερμηνεύουν το φύλο στους τοίχους των μέσω κοινωνικής δικτύωσης

Και, ναι, δημοσιεύτηκε! Στο πλαίσιο του θεσμού της θεματικής εβδομάδας και του θεματικού κύκλου “Έμφυλες σχέσεις” στο 1ο Γυμνάσιο Περαίας, κατά τη σχολική χρονιά 20162017, σε συνδυασμό με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας της α’τάξης, ασχοληθήκαμε με δύο τμήματα με την κριτική ανάλυση διαδικτυακών μιμιδίων, διερευνώντας τις στερεοτυπικές αναπαραστάσεις της θηλυκότητας και του ανδρισμού. Το υλικό αντλήθηκε από τις διαδικτυακές κοινότητες “Ο τοίχος είχε τη δική του υστερία” και “Μαργαρίτες Μάντολες”. Τα πορίσματα της δουλειάς μας δημοσιεύτηκαν στο βιβλίο, που επιμελήθηκε ηOlga Pantouli, την οποία και ευχαριστώ θερμά για την ευκαιρία και την άψογη συνεργασία, με τίτλο "Συν-ομιλώντας για το φύλο στην εκπαίδευση: θεωρία, έρευνα και διδακτικές παρεμβάσεις".

Ντοκιμαντέρ για τον Μ. Αλέξανδρο

Ιστορικός χάρτης του Ελληνικού Κράτους

Τα παιδιά ζωγραφίζουν .... τη σχεδία του Οδυσσέα

Με αφορμή τη ραψωδία ε της Οδύσσειας και την περιγραφή της σχεδίας του Οδυσσέα, τα παιδιά της α' γυμνασίου του 1ου Γυμνασίου Περαίας εμπνεύστηκαν, ζωγράφισαν και κατασκεύασαν τα δικά τους έργα. Ευχαριστούμε στον Σταύρο Ζαφειρίου που ανέλαβε να φτιάξει το όμορφο βιντεάκι που προβάλλει τις δουλειές τους.

Πώς ο le Carré εκνεύρισε τον Eric Hobsbawm

Ο μαρξιστής διανοούμενος ρώτησε τον συγγραφέα γιατί κατάσκοπος της ΜΙ5 σε βιβλίο του είχε όνομα παρόμοιο με το δικό του

Και οι δύο είναι πολύ γνωστοί εκπρόσωποι των Βρετανών ανθρώπων των γραμμάτων της σύγχρονης εποχής: και οι δύο σεβαστοί συγγραφείς με διεθνή αναγνώριση, αλλά σε πολύ διαφορετικές “γειτονιές” της πνευματικής δημιουργίας. Ο ένας, ο John le Carré, είναι ο δημιουργός μιας σειράς γνωστών θρίλερ κατασκοπείας, όπως “ο κατάσκοπός που επέστρεψε από το κρύο”, ο άλλος, ο Eric Hobsbawm, υπήρξε βασικός εκπρόσωπος της αριστερής ιστορικής διανόησης και βρέθηκε, λόγω των ιδεών και της πολιτικής του στάσης και τοποθέτησης, υπό την κρατική επιτήρηση για πολλά χρόνια.

                   

  

Πάνω: John le Carré, κάτω: Eric Hobsbawm

Ωστόσο, η πρώτη βιογραφία του Hobsbawm, A Life in History, που αναμένεται στις αρχές του επόμενου μήνα, αποκαλύπτει μια απίθανη αλληλογραφία μεταξύ των δύο ανδρών που επικεντρώθηκε στο όνομα ενός χαρακτήρα σε ένα μυθιστόρημα του Le Carre. Στο βιβλίο A Perfect Spy του 1986, που αργότερα γυρίστηκε ως τηλεοπτική σειρά του BBC, ο Le Carré αναφέρεται σε έναν χαρακτήρα που ονομάζεται "Hobsbawn" ο οποίος ήταν υπό τον έλεγχο των βρετανικών υπηρεσιών ασφαλείας. Ο πραγματικός άνθρωπος, ο καθηγητής Hobsbawm, δεν ήταν ευχαριστημένος.

Μιλώντας στον Observer, ο Le Carré δήλωσε ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1980 είχε απλά χρησιμοποιήσει ένα όνομα που θα υποδήλωνε τους σωστούς πολιτικούς συσχετισμούς για όσους ήταν εξοικειωμένοι με τις θεωρίες της αριστεράς.

"Δεν μπορώ να φανταστώ ότι δεν γνώριζα τις πολιτικές θέσεις του Hobsbawm", δήλωσε ο Le Carré. "Υποψιάζομαι ότι αυτό που έκανα ήταν η δημιουργία μιας εικόνας ενός μαρξιστή διανοουμένου υπό τον έλεγχο της ΜΙ5 και έπειτα του έδωσα ένα ανάλογο όνομα που θα ανταποκρινόταν στον χαρακτήρα".

Η αλληλογραφία μεταξύ των δύο στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ήταν φαινομενικά εγκάρδια, αλλά ο μαρξιστής ιστορικός ζήτησε να αλλάξει το όνομα σε όλες τις επόμενες εκδόσεις του θρίλερ. Τέτοια αλλαγή δεν έγινε.

Σήμερα, ο Le Carré θυμάται ότι έγραψε στον Hobsbawm "μια κατάλληλα ταπεινή αποκήρυξη" και ότι έλαβε μια ευγενική απάντηση. "Ενήργησε με χάρη. Ήμουν ευγνώμων για την ανεκτικότητα του", δήλωσε ο μυθιστοριογράφος. Ο Hobsbawm, ο οποίος πέθανε το 2012 σε ηλικία 95 ετών, είχε ενημερωθεί για την προσβλητική αναφορά στο όνομά του στο A Perfect Spy.

"Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι το όνομα γράφεται λάθος συχνότερα από οποιοδήποτε άλλο γνωρίζω. Είναι επίσης πολύ σπάνιο ", υποστήριξε στην πρώτη του επιστολή. Ο Hobsbawm παραδέχτηκε ότι μια νομική δίωξη θα ήταν ασταθής. "Δεν υποθέτω ότι κάποιος θα θεωρούσε μια φανταστική συμμετοχή στην MI5 ως πραγματική δυσφήμιση, αν και μιλώντας ως κάποιος που έχει φάκελο από τουλάχιστον το 1942, με κάνει λίγο ανήσυχο", έγραψε.

Ο ακαδημαϊκός ήταν επίσης περίεργος, πρόσθεσε, για να μάθει πώς συνέβη. "Το ερώτημά μου είναι απλά αυτό: πώς στο καλό επιλέξατε αυτό το όνομα; Είναι ένα προσωπικό αστείο ή κάτι που παραπέμπει στο υποσυνείδητο; "

Ο Le Carré, τώρα 87 ετών, του οποίου το πραγματικό όνομα είναι ο Ντέιβιντ Κορνγουελ και που υπήρξε μυστικός πράκτορας και για τις δύο υπηρεσίες ασφαλείας στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, του απάντησε γρήγορα για να τον καθησυχάσει.

"Δεν έχω ιδέα γιατί επέλεξα ένα όνομα παρόμοιο με το δικό σας, αφού δεν έχω ποτέ συνειδητά ακούσει για εσάς ή για τους ομωνύμους σας. Δεν υπονοήθηκε κάποιο αστείο και σίγουρα δεν θα διακινδύνευα δικαστική διαμάχη κάνοντας κάτι τέτοιο. Επιλέγω ονόματα για τη μουσικότητά τους. "

Ο βιογράφος του Hobsbawm, Richard J Evans, αντίθετα, υποθέτει ότι «είναι απολύτως πιθανό» ο Le Carré «να είχε πάρει το όνομα από ένα μισοξεχασμένο αρχείο που είχε δει ενώ εργαζόταν για τις μυστικές υπηρεσίες».

Το θέμα δεν τελείωσε εκεί. Ο καθηγητής έγραψε ξανά στον συγγραφέα για άλλη μια φορά ζητώντας την αλλαγή του ονόματος. Η ταυτοποίησή του με το όνομα στο βιβλίο είχε ήδη γίνει από έναν κριτικό σε μία βιβλιοκριτική στη Νέα Υόρκη, επεσήμανε. «Δεν είμαι ικανοποιημένος από την προοπτική αστεϊσμών σχετικά με τις υποτιθέμενες σχέσεις μου με την MI5. Ποτέ δεν θα μάθουμε αν μπορεί κανείς να βάλει κάποιον συνωνόματό μου στο μυθιστόρημά σας ως αξιωματούχο ασφαλείας, γιατί θα ήταν τόσο γελοίο να προσπαθήσουμε να το μάθουμε. Αλλά είναι ελαφρώς δυσάρεστο ακόμα και να το φαντάζεται κάποιος που, όπως και εγώ, έχει μεγάλη ιστορία στη μαρξιστική αριστερά ».

Παρ 'όλα αυτά, η αλληλογραφία τελείωσε σε ένα συμβιβαστικό σημείωμα, με τον καθηγητή να αποκαλύπτει ότι ήταν θαυμαστής της μυθοπλασίας του Le Carré. Το Ένας τέλειος κατάσκοπος, όπως δήλωσε ο συγγραφέας, στην πραγματικότητα αντανακλά τη δική του δύσκολη ιδιωτική ζωή, και πιο συγκεκριμένα την ταραγμένη σχέση του Le Carre με τον πατέρα του. Ο ίδιος δήλωσε ότι η συγγραφή του υπήρξε μια “άσκηση καθαρμού”.

 Πηγή: www.theguardian.com

Τα αξιώματα στην αθηναϊκή δημοκρατία

Στο μάθημα της Ιστορίας στην α' γυμνασίου αναφερόμαστε στη διαμόρφωση του πολιτεύματος της δημοκρατίας στην Αθήνα, όπως και σε αρκετά σώματα και αξιώματα στο πλαίσιό της. Πώς, όμως, επιλέγονταν οι βουλευτές ή οι στρατηγοί; Ποιοι είχαν δικαίωμα να ψηφίζουν ή/και να διεκδικούν αξιώματα; Ποια η σχέση της αθηναϊκής δημοκρατίας με το ομώνυμο σύγχρονο πολίτευμα; Το βιντεάκι που ενσωματώνεται παρακάτω δίνει σχετικές πληροφορίες, αλλά και παρουσιάζει τον προβληματισμό για την έννοια της δημοκρατίας και τη διαχρονική πορεία της.

Μια μέρα στη ζωή ενός Αθηναίου τον 5ο αι π.Χ.

Σύντομο και διαφωτιστικό βίντεο για την καθημερινή ζωή ενός Αθηναίου των κλασικών χρόνων.