Περιγραφή είναι η αναπαράσταση ενός χώρου, γεγονότος, προσώπου, πράγματος κλπ. Με την περιγραφή απεικονίζουμε τα κύρια γνωρίσματα αυτού που περιγράφουμε και την οργανώνουμε Κατά την περιγραφή τηρούμε τη βασική αρχή της μετάβασης από τα γενικά χαρακτηριστικά στις ειδικές λεπτομέρειες .
Αν πρόκειται για περιγραφή τοπίου, το γραπτό μας οργανώνεται με βάση είτε το σημείο περιγραφής , όταν παρακολουθούμε ακίνητοι ένα χώρο, είτε την κίνηση προς ένα σημείο (από μακριά κοντά, από πάνω κάτω κλπ.) .
Η συνοχή των περιγραφικών κειμένων εξασφαλίζεται με :
• χρησιμοποίηση χρόνου ενεστώτα ή γενικότερα εξακολουθητικών χρόνων που υπογραμμίζουν τη στατική όψη του αντικειμένου που περιγράφεται
• χρήση επιθέτων που δηλώνουν μόνιμες ιδιότητες
• προσδιορισμούς του χώρου
• αυξημένη χρήση των βοηθητικών ρημάτων είμαι και έχω
• χρήση μεταφορικής (δίνει παραστατικότητα στην περιγραφή) ή κυριολεκτικής γλώσσας, ανάλογα με το περιγραφόμενο είδος
• ειδικό λεξιλόγιο ή ορολογία , αν πρόκειται για περιγραφή επαγγέλματος , επιστήμης κλπ.
Αφήγηση είναι η εξιστόρηση ενός ή μιας σειράς γεγονότων με αρχή, μέσο και τέλος . Η αφήγηση παρακολουθεί το αντικείμενο για το οποίο γίνεται λόγος δυναμικά, δηλ. κατά την ενέργεια και τις μεταβολές του μέσα στο χρόνο.
• Έτσι οργανώνεται με άξονα το χρόνο ( διαδοχή γεγονότων),
• αλλά και τον άξονα αιτίας και αποτελέσματος (όσα εξιστορούνται προκύπτουν ως αποτέλεσμα άλλων ).
• Χρησιμοποιείται κυρίως ο αόριστος και πιο γενικά οι συνοπτικοί χρόνοι , χωρίς όμως να απουσιάζει ο παρατατικός και οι εξακολουθητικοί χρόνοι, όταν η ταχύτητα της αφήγησης είναι μικρή και μεγάλη η διάρκεια των γεγονότων.
Καθοριστικό στοιχείο τόσο στην περιγραφή, όσο και στην αφήγηση είναι η νοηματική συνάφεια, δηλ. η λογική σύνδεση των νοημάτων μεταξύ τους .
Ασκήσεις
Επιλέξτε μια από τις παρακάτω θεματικές περιόδους και αναπτύξετέ την με βάση όσα ειπώθηκαν παραπάνω :
1. Μπαίνοντάς κανείς στο δωμάτιό μου δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει ότι ανήκει σ’ έναν έφηβο.
2. Το πρωινό ξύπνημα είναι η χειρότερη στιγμή της ημέρας για μένα.
